Bir Psikoloğun Merceğinden: Göz İçi Mercek Kimlere Uygulanır?
Bir psikolog olarak insan davranışlarını anlamaya çalışırken bazen fizyolojik bir müdahalenin, ruhsal süreçlerle nasıl iç içe geçtiğini gözlemlemek beni derinden etkiler. Göz içi mercek uygulaması, yalnızca görsel bir netlik kazandırmakla kalmaz; aynı zamanda bireyin kendine, dünyaya ve geleceğe bakışını da yeniden şekillendirir. “Görmek” eylemi, yalnızca retina aracılığıyla değil, zihinsel ve duygusal merceklerimizden de süzülür. Bu yazıda, göz içi mercek ameliyatını yalnızca tıbbi bir işlem olarak değil, psikolojik bir deneyim olarak ele alacağız.
—
Bilişsel Psikoloji Perspektifinden Göz İçi Mercek
Bilişsel psikoloji, insanın bilgi işleme süreçlerine odaklanır: algı, dikkat, hafıza ve karar verme gibi. Göz içi mercek tedavisi genellikle katarakt, miyopi veya hipermetropi gibi görme kusurlarını düzeltmek için uygulanır. Ancak bu işlem, bireyin dünyayı algılayış biçimini de doğrudan etkiler.
Bir hasta, ameliyat öncesi dünyayı bulanık, sisli ya da eksik görürken, ameliyat sonrası berraklıkla karşılaşır. Bu fiziksel değişim, bilişsel süreçlerde de bir “yeniden kodlama” yaratır. Nesneler artık daha net, sınırlar daha belirgindir. Bu durum, beynin görsel belleğini yeniden organize eder.
Bazı hastalar bu süreçte “dünyayı yeniden tanımak” hissini yaşarlar. Bu bilişsel yeniden yapılanma, bazen kısa süreli bir zihinsel adaptasyon süreci gerektirir. Çünkü zihin, yeni netlik düzeyine alışmaya çalışırken eski bulanıklığın güvenli rutininden çıkar.
—
Duygusal Boyut: Görmenin Psikolojik Yükü
Görme yetisini kaybetmek ya da bulanık görmek, insanın iç dünyasında derin bir kaygı yaratabilir. Göz içi mercek ameliyatı, bu kaygının ortadan kalkmasını sağlar gibi görünse de, aslında yeni bir duygusal süreci başlatır.
Ameliyat sonrası birçok kişi “yeniden doğma”, “dünyayı ilk kez görüyormuş gibi hissetme” gibi duygular yaşar. Ancak bazıları için bu parlaklık, rahatsız edici derecede gerçek olabilir.
Görmek, sadece dış dünyanın değil, kendi yüzünün, kırışıklıklarının, yaşanmışlığının da farkına varmaktır. Bu farkındalık, kimi zaman mutluluk, kimi zaman ise varoluşsal bir sorgulama doğurur.
Bu nedenle psikolojik açıdan, göz içi mercek ameliyatı sadece bir görme düzeltmesi değil, aynı zamanda “kendini görme cesareti”dir. Bazı bireyler bu süreçte geçmişin flu hatıralarını netleştirirken, bazıları ise bu netliğin duygusal ağırlığını taşımakta zorlanabilir.
—
Sosyal Psikoloji Açısından Göz İçi Mercek: Göz Teması ve Görülme İsteği
İnsan sosyal bir varlıktır ve göz teması, iletişimin en güçlü araçlarından biridir. Görmenin bozulması, bu temel bağın zayıflamasına neden olur. İnsanlar artık karşısındakine değil, etrafındaki şekillere, renklere, tahminlere bakar.
Göz içi mercek uygulaması sonrasında birey, sosyal dünyasına yeniden dâhil olur. Artık yüzleri seçebilir, mimikleri okuyabilir, duyguları tanıyabilir hale gelir. Bu, sosyal kimlik açısından yeniden doğuş gibidir.
Birçok hasta, ameliyat sonrası kendine güvenin arttığını, insanlarla daha rahat iletişim kurduğunu belirtir. Çünkü artık “görülme” ve “görme” arasındaki denge yeniden kurulmuştur. Bu, bireyin toplumsal aidiyet hissini güçlendirir.
—
Kimler İçin Uygundur? Tıbbi ve Psikolojik Bir Değerlendirme
Göz içi mercek ameliyatı, genellikle katarakt hastaları, ileri düzeyde gözlük bağımlılığı olanlar ve lazerle düzeltilemeyen yüksek kırma kusurlarına sahip bireyler için uygundur. Ancak yalnızca fiziksel koşullar değil, psikolojik hazırbulunuşluk da önemlidir.
Bireyin değişime açık olması, ameliyat sonrası yeni görsel dünyaya uyum sağlayabilmesi açısından kritik bir faktördür. Bazı kişilerde görsel netlik, duygusal olarak fazla uyarıcı olabilir. Bu durumda psikolojik destek, iyileşme sürecini kolaylaştırabilir.
Göz içi mercek, yalnızca göze değil, zihne ve kalbe de dokunan bir müdahaledir. Çünkü görmek, yalnızca bir eylem değil, bir varoluş biçimidir.
—
Sonuç: Görmek, Kendini Görmektir
Bir psikolog olarak gözlemim şu: Göz içi mercek ameliyatı geçiren insanlar, sadece daha iyi görmeye başlamazlar; kendilerini, geçmişlerini ve çevrelerini de yeniden anlamlandırırlar.
Berrak bir bakış, yalnızca gözlere değil, zihne de ışık taşır. Çünkü her netlik, beraberinde yeni bir farkındalığı getirir.
Belki de bu yüzden, göz içi mercek uygulaması yalnızca “kime uygulanır?” sorusunun değil, “kim kendini yeniden görmek ister?” sorusunun da cevabıdır.